Pawel Bartoszek

Þann 1. maí 2004 gengu tíu ný ríki í Evrópusambandið. Þetta voru Eistland, Lettland, Litháen, Pólland,, Tékkland, Slóvakía, Ungverjaland, Slóvenía, Malta og Kýpur. Þetta var stærsta stækkun sambandsins í sögunni og um leið táknræn sameining Evrópu eftir áratugi aðskilnaðar milli austurs og vesturs. Í dag, 21 ári síðar, er ljóst að þessi stækkun hefur haft gríðarleg jákvæð áhrif – ekki aðeins á nýju aðildarríkin, heldur einnig á álfuna í heild sinni.

Sé litið til efnahagsvaxtar er ljóst að stækkunin hefur verið fullkomin sigursaga. Til dæmis hefur Pólland, stærsta ríkið í umræddri stækkunarlotu nánast þrefaldað landsframleiðslu á mann frá árinu 2004. Eystrasaltsríkin hafa fest sig í sessi sem öflug og nútímaleg hagkerfi, og traustur samstarfsaðili okkar Íslendinga  á alþjóðavísu. Flest ríkja í umræddri stækkunarlotu hafa nálgast eða jafnvel náð meðaltekjum eldri aðildarríkja ESB. Þannig er verg landsframleiðsla á mann nú hærri í Slóveníu en á Spáni eða í Portúgal.

Stækkun ESB opnaði ótalmörg tækifæri, jafnt fyrir fólk sem fyrirtæki um alla Evrópu. Hún opnaði á aðgang að innri markaði, hún liðkaði fyrir fjárfestingum þvert á landamæri og tryggði frelsi fólks til að starfa og ferðast og alla Evrópu. Það er þess vegna full ástæða til að fagna þessum tímamótum. Evrópuhugsjónin hefur sannað gildi sitt. Hugsjón sem tryggir frelsi fólks og bætir lífsgæði hjá fjölda þjóða er hugsjón sem er þess virði að berjast fyrir.

Nú er komið á þann skemmtilega stað í kosningabaráttunni að fjölmargir flokkar hafa sannfært sjálfa sig um að besta leið til að fá kjósendur til að kjósa sig er að hræða þá með einhverjum öðrum.

Það geta allir leikið þennan leik. Dæmi: Ég hitti Gunnar Braga á Bylgjunni og þáttarstjórnendur spurðu í blálokin við gætum hugsað okkur að vinna saman í ríkisstjórn. “Ég gæti unnið með Pawel” svaraði Gunnar Bragi nokkuð einlægt, sem mér þótti ágætlega vænt um, þótt engum dylst að talsvert beri á milli okkar flokka í fjölmörgum málum.

Hingað til hefur enginn pikkað þetta upp og búið til fyrirsögnina: “Atkvæði greidd Gunnari Braga eru atkvæði greidd Pawel!” Kannski af því enginn spunameistari hafi metið það svo að markhópurinn sem gæti látið slíkan hræðsluáróður stjórna atkvæði sínu væri nægilega stór.

90 útgáfur af hræðslu-fyrirsögnum

Þar sem við erum með 10 flokka sem bjóða fram á landsvísu er hægt að skrifa 10 x 9 = 90 fyrirsagnir af gerðinni “atkvæði greidd flokki X eru atkvæði greidd flokki Y” og örugglega rökstyðja flestar þeirra með einhverjum hætti. Margar þeirrar hef ég þegar séð og fleiri eru örugglega á leiðinni.

Þetta er allt eiginlega kómískt. Sjálfstæðisflokkurinn stjórnaði með VG. Í SJÖ ÁR. Gerði formann VG að forsætisráðherra. Hafa raunar ekki útilokað formlega að slíkt samstarf gæti verið endurtekið í framtíðinni. Eru þá atkvæði greidd XD ekki atkvæði til Svandísar Svavarsdóttur? Eða öfugt? Mætti  ekki alveg segja það?

En til hvers að standa í þessum leik? Bara þótt að einhver flokkur útiloki ekki samstarf við annan þýðir auðvitað ekki að það skipti engu máli hvorn þeirra maður kýs. Allir þessir flokkar sín óliku stefnumál og frambjóðendur. Og munu vera í sterkari stöðu með meira fylgi en minna.

Atkvæði greidd Viðreisn eru atkvæði greidd Viðreisn

Einu er samt hægt að lofa um stjórnarþátttöku Viðreisnar. Viðreisn mun ekki taka þátt í að grafa undan kerfisbundið undan ráðherrum samstarfsflokka, ráðherrar Viðreisnar munu ekki senda samstarfsfólki sínu í ríkisstjórn eitraðar pillur í fjölmiðlum og þingmenn Viðreisnar munu ekki mæla árangur sinn á þingi í fjölda stjórnarfrumvapa sem þeir hafa stoppað.

Ef fólk vill þannig stjórnmál þá gæti það þurft að leita annað.

Þegar maður er í kosningabaráttu er fátt sem gleður meira og gefur meira sjálfstraust en þegar þeir sem leiða baráttuna undirbúa sig vel fyrir erfið viðtöl og skila sínu. Þannig var Þorgerður hjá Stefáni Einari í dag. Klár í flest og kom mjög vel fyrir.

Snúin og löng viðtöl en kalla margt fram

Þættirnir hjá Stefáni hafa verið milli tannanna á fólki. Það er varasamt fyrir stjórnmálamann að lofa fjölmiðlamenn eða lasta og ég ætla að að eftirláta öðrum það. Get þó allavega sagt, hafandi verið gestur í þessu setti, að þetta eru ekki þættir sem maður mætir í ólesinn. 

Lönd í Evrópu á blússandi siglingu

Grípum í einn eftirminnilegan bút úr viðtalinu. Aðspurð umhvort að séu einhver lönd í Evrópu á blússandi siglingu nefndi formaður Viðreisnar nokkur dæmi: Holland, Írland, Pólland og Færeyjar (sem eru ekki í ESB en eru með danska krónu sem er tengd við Evru). Þáttastjórnandinn hafði ýmislegt um þessi dæmi að segja: Írland hafði verið að koma úr kreppu, Pólland var sagt þróunarland og Færeyjar höfðu hagnast á fiskeldi.

Það má alltaf skýra allt en tölurnar tala sínu máli og punkturinn stendur: Mörg lönd sem eru Í ESB eða tengd við Evru dafna vel.

Og þótt ég sé ekki viss um að þáttarstjórnandinn hafi endanlega sannfærst um ágæti Evrópusamrunans við þessi skoðanaskipti þá klykkti hann þó út með:

"Þú kemur vel undirbúin, það er meira en segja má um flesta."

Það sést hverjir lesa heima

Ég veit ekki hvort ég taki undir síðari hlutann af setningunni. Margir stjórnmálamenn hafa mætt ágætlega undirbúnir í Spursmál og komið þá vel út úr því. Þorgerður Katrín er klárlega ein þeirra.

	#49. - Hvert stefnir hugur Þorgerðar?
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það er stundum sagt að maður eigi ekki leyfa andstæðingum að skilgreina mann. En á því geta augljóslega verið undantekningar.

Í laufléttu spjalli þáttarstjórnanda Spursmála og formanns Miðflokksins, Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar, barst talið að tollvernd. Þáttarstjórnandinn spurði Sigmund ítrekað hvers vegna hann væri þeirrar skoðunar að vörur sem ekki einu sinni væru framleiddar hér á landi (t.d. ákveðnar tegundir af ostum) væru tollaðar upp í rjáfur.

"Nú talar þú bara eins og Viðreisnarmaður," sagði Sigmundur Davíð, bersýnilega pirraður á því hve stór hluti viðtalsins væri tekinn undir það að ræða andstöðu hans við viðskiptafrelsi og frelsi neytenda.

Hvort Stefán Einar Stefánsson sé orðinn yfirlýstur stuðningsmaður Viðreisnar eða sympatískur málstað flokksins getur hann sjálfur auðvitað einn svarað. En ef að "Viðreisnarmaður" á festast í málinu sem orð yfir þá sem styðja tollfrelsi, afnám viðskiptahindrana og flelsi neytenda almennt, þá munum við, Viðreisnarmenn og Viðreisnarkonur, ekki kvarta yfir því!

	„Nú talar þú bara eins og Viðreisnarmaður“
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Í lok kalda stríðsins voru yfir 300 þúsund sovéskir hermenn í Austur-Þýskalandi. Örfáum árum síðar voru þeir allir farnir. Raunin hefði getað orðið önnur. En hugsjónarmenn höfðu sigur á raunsæismönnum í þeirri umræðu. Sem betur fer.

Sameining sem varð að innlimum

Í raun er rangnefni að tala um sameiningu Þýskalands. Austur-Þýskaland rann einfaldlega inn í Vestur-Þýskaland. Vesturþýska stjórnarskráin fór að gilda í austurhlutanum, austurhlutinn rann sjálfkrafa inn í NATO og Evrópusambandið. Austur-Þýskaland sem ríki hætti að vera til. 

Sagan hefði alveg getað þróast öðruvísi. Það voru uppi ýmsar hugmyndir um mýkri sameiningar (og svo voru þjóðarleiðtogar í vestri sem vildum helst ekki sjá sameininguna yfir höfuð). Þeir voru til sem sáu fyrir sér að laustengdara sambandsríki, og að herir sovétmanna yrðu áfram staðsettir austurhlutanum og bandaríski herinn áfram í vestrinu. Ástæðurnar fyrir þessum skoðunum voru margvíslegar, sumir óttuðust að sameinað Þýskaland yrði of öflugt og fyrirferðarmikið ríki álfunni, aðrir vildu einfaldlega ekki rugga bátnum meira en honum hafði verið ruggað hingað til. Vildu ekki raska “jafnvæginu”.

Helmut Kohl Þýskalandskanslari vildi harða sameiningu.  Bush eldri studdi hann í því. Aðrir, t.d. Bretar voru meira á bremsunni.

Guði blessi draumórafólkið

Svo fór reyndar að Kohl og Bush eldri höfðu betur. Niðurstaðan varð hörð sameining og Sovétmönnunum var borgað fyrir að fara. Á næstu árum hurfu sovéskir, síðar rússneskir hermenn úr fjölmörgum löndum í heimshlutanum. Þeir fóru frá Póllandi, Tékklandi, Austur-Þýskalandi og Eystrarsaltslöndunum. Þeir fóru hins vegar ekki frá Úkraínu. Við sjáum hvernig það fór.

Hugsum nú aðeins hvernig það hefði orðið ef raunsæismennirnir, þeir sem vildu vera á bremsunni, hefðu haft sigur. Hugsum okkur að það væru 300 þúsund rússneskir hermenn í austurhéruðum Þýskalands í ársbyrjun 2014 þegar stríð Rússa gegn Úkraínu hófst? Værum við þá að horfa upp á friðsælli og öruggari heim?